R.A.F.T. YÖNTEMİNİN COĞRAFYA EĞİTİMİNDE KULLANIMI
Uğur ELMACI[1]
R.A.F.T. ifadesi, Role (Rol), Audience (Seyirci), Format (Tür), Topic (Konu) sözcüklerinin ilk harflerinin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş bir yazma tekniğidir. Basit ama etkili bir yapısı vardır. Düşünme ve yazma becerisini teşvik ederek, geliştiren bir uygulamadır. RAFT (RSTK) yöntemi ile öğrenciler farklı rollere bürünerek farklı düşünülebileceğini ve bu düşündüklerini farklı şekilde ifade edebileceklerini kavrayabilirler. Çoğunlukla Türkçe dersinde kullanılan bir yöntem olsa da tüm derslerde rahatlıkla uygulanabilecek bir yöntemdir. Bu yöntemi kullanarak öğretmenler, öğrencilerin ilgi alanlarına yönelik seçim yapmalarını, yaratıcılığı ortaya çıkarmayı, farklı perspektiflerden bir konuyu ele alabilmelerini ve farklı kitleler için yazma alıştırmaları yapmalarıyla bir dersi farklılaştırmayı sağlayabilirler. Ayrıca bu çalışma disiplinler arası bir yaklaşım örneği olarak da değerlendirilebilir.
RAFT (RSTK) yöntemi uygulamasında ilk adım öğrencinin rolünü belirlemesidir. Bu uygulamada, Tablo 1’de verildiği gibi, öğrencinin kim olduğu, konuyu hangi kimlikle yazacağı belirlenir. Yazacağı yazının hedef kitlesini belirleyerek (tüm insanlara mı, bir meslek grubuna mı, bir STK’ya mı, yerel yöneticilere mi, merkezi yürütme organına mı vb) hazırlayacağı yazının türünü ortaya koyar (mektup, dilekçe, hikâye, şiir, afiş, resim, e-posta vb). Yöntemin uygulanması esnasında Tablo 2’deki gibi bir materyali öğrencilere dağıtmak işi kolaylaştıracaktır.
Rol (Role) Yazar Sanatçı Karakter Bilim insanı Maceracı Hakim Tarihçi Muhabir Gazeteci vb | Seyirci (Audience) Akran grubu Hükümet Ebeveynler Kurgusal karakter(ler) Hayvanlar veya nesneler vb. | Tür (Format) Dergi Broşür Röportaj Şiir Afiş Biyografi vb | Konu (Topic) Kişisel ilgi konuları Önemli konular Güncel konular vb. |
Tablo 1. RAFT ögelerine dair örnekler
Uygulama Basamakları
- Öğrencilere, her yazarın rol, izleyici, biçim ve konu dâhil olmak üzere her yazma ödevinden önce çeşitli yönleri nasıl dikkate alması gerektiği açıklanır. Onlara yazılarını bu unsurlar etrafında yapılandıracakları söylenir.
- Tamamlanmış bir RAFT (RSTK) örneği sınıfça incelenir.
- Ardından, RAFT (RSTK) hakkında beyin fırtınası yapılır ve her bir konuyla ilişkili rolleri, kitleleri, biçimleri ve güçlü fiilleri listeleyen öneriler not edilir.
- Öğrenciler dört, beş veya çift kişilik küçük, heterojen gruplara ayrılır ve aralarında bir RAFT (RSTK) ile ilgili seçilen bir konu hakkında düşünmeleri sağlanır.
- Öğretmen, gerektiğinde yardım sağlamak için gruplar arasında dolaşır. Ardından grupların tamamladıkları RAFT (RSTK)’lar sınıfla paylaşılır.
- Grup ile çalışmalarda istenen düzeye geldikleri dönemden itibaren öğrencilerin her birinin kazanımı dikkate alarak kendi RAFT (RSTK)’larını oluşturmaları istenir.
Rol (Role) (Kim Olarak Yazıyorsun?) | Seyirci (Audience) (Kime Yazıyorsun?) | (Tür (Format) (Ne Türde Yazıyorsun?) | Konu (Topic) (Hangi Konuda Yazıyorsun?) |
Kutup Ayısı | Topluma | Hikâye | Küresel iklim değişikliği |
Çevre Koruma Kulübü Öğrencisi | Belediye | Proje raporu | Okul çevre düzenlemesi |
Bilim insanı | Dergiye | Makale | Sürdürülebilir kalkınma |
Tablo 2. RAFT Sürecini Planlama
– ÖRNEK UYGULAMA –
Ders / Sınıf Düzeyi | Coğrafya / 11 |
Konu / Ünite | Çevre ve Toplum |
Kazanım | 11.4.7. Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını geri dönüşüm stratejileri açısından değerlendirir. |
Geri dönüşümün temel kavramları, geri dönüşüm ile ilgili çalışma yapan kurum, kuruluşlar ve stratejileri öğretmen tarafından kısaca açıklanır. Geri dönüşüm tesisleri ile ilgili kısa bir film gösterimi yapılır. Ardından öğrencilerden RAFT (RSTK) yöntemi için rollerini belirlemeleri, bu rol çerçevesinde yaşadıkları yerleşim yeri ile ilgili geri dönüşüm uygulamalarını düşünerek gördükleri sorunları tespit etmeleri istenir. Böylece tespit ettikleri soruna yönelik çözüm önerilerini istedikleri bir yazı türünde belirledikleri kurum ve kuruluşlara yazmaları istenir.
[1] Eskişehir Kenan Yalçın Anadolu Lisesi Coğrafya Öğretmeni , Coğrafya Eğitimi Derneği Yönetim Kurulu Üyesi